Rijswijk is een boeiende gemeente; altijd wat te doen. Armoede aanpakken, woningnood verminderen, begroting bespreken, asielzoekersproblematiek. Dan is het wel erg lekker als je op een vroege zaterdag kunt starten in het verkoelende groen van landgoed Te Werve.
Op 1 juli was het zover. Leden van de afdeling, raadsleden, een oud-wethouder, een lid van Gewestelijk Bestuur. Ze stonden er, de rooie paraplu’s opgestoken want na vele dagen droogte bracht de PvdA ook een welkom zacht regenbuitje mee.
En zo gingen we over het terrein. Langs alle tien Rijksmonumenten die Te Werve rijk is. Een groene oase, 26 hectare bomen, struiken en water midden in een zwaar verstedelijkt gebied.
De tocht begon bij de Toegangsbrug uit 1726, oudste brug van Rijswijk! Gerestaureerd in 2015. De brug staat niet haaks op de weg, zoals de regels van de toenmalige Franse landschapsstijl vereisten. Geen nood: alle stenen zijn destijds niet op 900 maar op 800 gezaagd: ze lijken recht, maar zijn het net niet helemaal. Vlak naast de brug staat het huisje dat in 1911 voor de tuinbaas is gebouwd. Zijn achterachterkleinzoon woont nog in de regio.
Over het smalle bruggetje naar het voormalige voetbalveld en de rechthoekige sintelbaan. Dan loop je in de voetsporen van het Nederlands Olympisch atletiekteam dat daar oefende voor de Olympische Spelen van 1928. Mét onze nationale trots Fanny Blankers-Koen, de vrouw met kampioenvleugels.
Natuurlijk wandelen we langs de tamme kastanje, gepoot in 1820-1830, de tijd van koning Willem I. Met een omvang van 5.16 meter één van Nederlands oudste bomen. Beschadigd in WO II, maar nog altijd fier en gezond.
Iets verder voel en zie je de verhoging van het terrein: de strandwal die daar duizenden jaren geleden is aan komen waaien met de westenwind. We dalen af van deze verhoging en komen bij het imposante landhuis. Aan de zijkant hoog aan de muur twee klokken. De grote uit 1729 met het randschrift Soli Deo Gloria (de letters SDG komen als muzieknoten terug in de passies van Johann Sebastian Bach!). Met het luiden van de klok werd de heer van het huis opgeroepen. Daarnaast het kleinere klokje voor het personeel; tja de IPhone was er toen nog niet.
Het landhuis, ooit kasteel, is in 1448 door de Graaf van Holland in leen gegeven aan ridder Jan Ruychrok. In de loop der eeuwen is het bouwwerk flink veranderd: delen ervan zijn afgebroken, de toren is gehalveerd, de toegang is verplaatst van de oost- naar de zuidkant. Omgeven door een gehalveerde slotgracht waarin rond 1930 de oude auto van eigenaar Labouchere – een prachtige Delahaye – was gedumpt. (Wat goed dat we inmiddels de Avalex hebben!).
Het laatste deel van de wandeling gaat langs andere indrukwekkende Rijksmonumenten: de stenen Duiventoren (rond 1450 aanvankelijk gebouwd als veilige vluchtruimte met z’n 43 cm dikke muren?), de fruitmuren voor pruimen en bessen (waarin nog de openingen zichtbaar zijn van de RAF-bommen om in WO II de Nazi’s te verjagen). Verder langs het Meer dat in 1909 werd gegraven om zand te winnen voor de opbouw van het Laakkwartier. En het pomphuisje (uit 1915), ooit bedoeld op daar droog uit je bootje te kunnen stappen. Ernaast ligt nog een klein heel oud heuveltje, de Kaagberg, om vee een droge plek te geven bij overstromingen. We draaien ons een halve slag om en staan dan voor de stokoude Oranjerie, uit 1807. Enkele jaren terug prachtig gerestaureerd met monumentensubsidie van de Provincie Zuid-Holland die een warm hart heeft voor dit kostbare en culturele groene gebied. Ook op andere terreinen heeft de Provincie waardevolle steun verleend.
Nog even langs de grote zwartblauwe botenloods, die na herbouw wegens brand in 2005 de Monumentenprijs kreeg van de Gemeente.
Eén van ons vatte het goed samen: Te Werve is een groene parel. Goed beschermd door de Rijksmonumentele status. Onderhouden door niet minder dan 58 vrijwillig(st)ers en een zeer enthousiaste actieve eigenaar. Kostbaar bezit, héél zuinig op zijn.
Zo, en dan een bakkie doen in het naastgelegen Paviljoen bij Arno.
Martin van Leeuwen
Luister ook naar de PvdA Podcast aflevering 3 : “Wandelen over het landgoed Te Werve”
foto’s Erik van der Veer
